दाङ, २१ चैत दाङ जिल्लाको तुलसीपुर उपमहानगरपालिका–४ मुलकोटमा रहेको चमेरे गुफा प्रचारप्रसार अभावका कारण ओझेलमा परेको छ ।
करीब दुई दशक पहिले पत्ता लागेको प्राकृतिक गुफाको प्रचारप्रसार र प्रवद्र्धन गर्ने सके बाह्रैमहिना तथा आन्तरिक पर्यटकको प्रवद्र्धन हुने स्थानीयवासीको भनाइ छ ।
चमेरी गुफासम्म पुग्नको लागि सामान्य मोटर बाटो पुगे तापनि प्रर्याप्त रुपमा त्यसको विकास हुन नसकेको स्थानीयवासीले गुनासो गरेका छन् । तुलसीपुर बजारदेखि करीब १२ किलोमिटरको दुरीमा रहेको यस गुफाको प्रचारप्रसार र सम्बद्र्धन गर्ने सके पर्यटकीय स्थिलको रुपमा विकास गर्ने सकिने यहाँका जानकारहरुको भनाइ छ ।
प्राकृति रुपमा रहेको गुफाको संरक्षण र यसलाई दिगो विकास गर्नेसके दाङ जिल्लाको मुख्य पर्यटकीय क्षेत्रको रुपमा विकास हुने निश्चित छ । हाल गुफामा दैनिकरुपमा ५० देखि ६० सम्म सर्वसाधारण अवलोकनका लागि जाने गरेको गुफा संरक्ष्ण समितिले जनाएको छ ।
विभिन्न तीन तला रहेको उक्त गुफासम्म पुग्नको लागि जिल्ला विकाश समिति दाङ, तुलसीपुर नगरपालिका, स्थानीय सामुदायिक वन र पर्यटन विकास कार्यालय भैरहवाको आर्थिक सहयोगमा पुग्ने बाटो तथा अन्य केही संरचना निर्माण भए पनि गुफाको पर्याप्त विकास हुन नसको स्थानीयवासीको भनाइ छ ।
गुफाभित्र विभिन्न देवी–देवता, शेषनाग र बाघको स्वरुप पनि देखिने भएकाले गुफाको अवलोकन गर्ने जो कोही पनि चकित पर्ने गर्दछन् । गुफाको बाहिरी भाग र भित्री भागमा ती स्वरुप देख्न सकिन्छ ।
गुफामा विभिन्न तीन तह रहेका छन् । प्रत्येक तहका भित्तामा विभिन्न स्वरुप देख्न पाइन्छ । बाहिरबाट हेर्दा पहाड र त्यसभित्र अवस्थित चमेरी गुफामा चमेरा बस्ने भएका कारण यसको नाम चमेरी गुफा हुन गएको जानकार बताउँछन् ।
करीब २०५२ सालमा पता लागेको यस गुफा कसले र कसरी पत्ता लाग्यो भन्ने बारे सबै अनभिज्ञ रहेका छन् । जानकार भने भिरमा घाँस काटन जाँदा पत्ता लागेको बताउँछन् ।
गुफासम्म पुग्न बाटोमा सिँढी निर्माणको काम थालनी भए पनि बजेट अभावका कारण सो काम सम्पन्न हुन नसकेको बताएको छ । चमेरी गुफासम्म तत्कालीन तुलसीपुर नगरपालिका र जिविस दाङको
सहयोगमा बिजुली पुगे पनि सो विद्युत्ले मात्र प्रर्याप्त नभएको बताएको छ ।
यसको विकास भए दाङको पनि विकास हुने भन्दै स्थानीयवासीले सरोकार निकायलाई यसलाई पर्यटकीय क्षेत्रको रुपमा विकास गर्ने सबैले सहयोग गर्नुपर्ने बताएका छन् ।
स्थानीय तथा चेमेरे गुफा संरक्षण समितिका संयोजक भूपबहादुर पुनले यसको विकाशका लागि सबै लाग्नुपर्ने बताए । उनले भने, “गुफाको प्रचारप्रसार र विकास गर्ने सके पर्यटकीयक्षेत्रको रुपमा विकास हुने र यसले स्थानीय बासिमा आर्थिक विकासमा टेवा पुग्नेछ ।” गुफा संरक्षण समितिका अध्यक्ष पुनले अहिले मुख्य समस्या गुफासम्म पुग्नका लागि मूलबाटो, गुफाको उत्खनन र भौतिक पूर्वाधार निर्माण रहेको बताए ।”
उनले हाल संरक्षण समितिले चमेरे गुफा अवलोकनका लागि रु २० लिने गरको छ । त्यसबाट संकलित रकम एकजना कर्मचारीको पारिश्रमिक र गुफाको विकासमा लगाउँदै आएको छ ।
यसैबीच तुलसीपुर उपमहानगरपालिकाले चमेरे गुफा संरक्षण र सवद्र्धन गर्नका लागि विशेष योजना ल्याउने तयारी गरेको जनाएको छ ।
तुलसीपुर उपमहानगरपालिकाका प्रमुख घनश्याम पाण्डेयले नगरपालिकाले बाटोका लागि रु ५० लाख रकम विनियोजन गरिसकेको जानकारी दिए । उनले सो रकमबाट गुफा पुग्नका लागि बाटो निर्माण गर्ने आफूहरुको योजना रहेको समेत बताए ।
चमेरे गुफालाई पर्यटकीय गन्तव्य बनाउने योजना रहेको र सोहीअनुरुप कामलाई अगाडि बढाउने समेत बताए । त्यसैगरी गुफाको प्रचारप्रसार गर्नेका लागि आगामी वर्षमा मेला तथा महोत्सव लगाउने कार्यक्रम रहेको जानकारी दिए ।