भक्तपुर, ६ माघ २०७९ प्रतिनिधिसभा सभामुखमा नेकपा एमालेका देवराज घिमिरे निर्वाचित भएका छन् । नेपाली कांग्रेसकी उम्मेदवार ईश्वरी न्यौपानेलाई पराजित गर्दै उनी सभामुख बनेका हुन् । प्रतिनिधिसभामा बिहीबार घिमिरेलाई ‘सभामुख निर्वाचित गरियोस्’ भन्ने प्रस्तावको पक्षमा १ सय ६७ र विपक्षमा १०० मत परेको हो ।
सभामुख चयनका लागि भएको मतदानमाा प्रतिनिधिसभाका २ सय ७५ मध्ये २ सय ६८ सदस्य सहभागी भएका थिए । १ सांसद भने ‘तटस्थ’ बसे । घिमिरेको प्रस्तावकमा एमाले उपाध्यक्ष सुवास नेम्वाङ र समर्थकमा नेकपा माओवादी केन्द्र संसदीय दलका प्रमुख सचेतक हितराज पाण्डे, राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी अध्यक्ष राजेन्द्र लिङ्देन एवं राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी अध्यक्ष रवि लामिछाने थिए ।
कांग्रेस उम्मेदवार न्यौपानको प्रस्तावकमा कांग्रेस महामन्त्री विश्वप्रकाश शर्मा र समर्थकमा नेकपा एकीकृत समाजवादी नेता प्रकाश ज्वाला थिए । घिमिरेलाई सभामुख बनाउन सत्तारूढ दल एमाले, माओवादी केन्द्र, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी, राप्रपाको मुख्य साथ थियो भने जनता समाजवादी पार्टी, जनमत पार्टी, नागरिक उन्मुक्ति पार्टी र स्वतन्त्र सांसदहरू अमरेशकुमार सिंह, प्रभु साह र योगेन्द्र मण्डलले समेत घिमिरेकै पक्षमा मत दिए ।
घिमिरे गत ४ मंसिरमा सम्पन्न प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा झापा–२ बाट प्रत्यक्षतर्फ निर्वाचित र न्यौपाने कांग्रेसकी समानुपातिक सांसद हुन् । सभामुख चयन प्रक्रियामा घिमिरेको उम्मेदवारीमाथि मतदान हुँदा कांग्रेसले न्यौपानेको उम्मेदवारीमाथि छलफल नै भएन । कांग्रेस उम्मेदवार न्यौपानेलाई भने एकीकृत समाजवादी, लोकतान्त्रिक समाजवादी र राष्ट्रिय जनमोर्चाले समर्थन गरे ।
प्रतिनिधिसभामा कांग्रेसले प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’लाई विश्वासको मत दिएपछि ‘सभामुखमा कसले जित निकाल्छन् ?’ भन्नेमा अनेक अड्कल भएका थिए । प्रतिनिधिसभामा नेकपा एमालेका ७८, माओवादी केन्द्रका ३२, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका २०, राप्रपाका १४ र कांग्रेससँग ८८ सांसद छन् । प्रतिनिधिसभामा जसपाका १२, नेकपा एकीकृत समाजवादीका १० तथा लोसपाका ४ सांसद छन् ।
त्यस्तै, तीन स्वतन्त्र सांसदसमेत छन् । जनमत पार्टी र नागरिक उन्मुक्ति पार्टीका प्रतिनिधिसभामा १० सांसद छन् । प्रतिनिधिसभामा मजदुर किसान पार्टीका १ र जनमोर्चाका पनि १ र कांग्रेसका १ सांसद निलम्बनमा परेका छन् ।
संवैधानिक व्यवस्थाअनुसार प्रतिनिधिसभा सदस्यले आफूमध्येबाट एकजनलाई सभामुख चयन गर्नुपर्छ । यसअघिसम्म प्रतिनिधिसभा अध्यक्षता ज्येष्ठ सदस्य पशुपतिशमशेर जबराले गर्दै आएका थिए ।
प्रतिनिधिसभाले सभामुख चयन नगर्दासम्म ज्येष्ठ सदस्यले नै संसद् सञ्चालन गर्ने संवैधानिक व्यवस्था छ । संविधानको धारा ९१ मा प्रतिनिधिसभा पहिलो बैठक बसेको १५ दिनभित्र सभामुख र उपसभामुख निर्वाचन गर्नुपर्ने उल्लेख छ ।
हाल सत्ता गठबन्धनमा नेकपा एमाले र नेकपा माओवादी केन्द्रसहित सात दल सहभागी छन् भने कांग्रेसले समेत प्रधानमन्त्रीका रूपमा प्रचण्डलाई प्रतिनिधिसभामा विश्वासको मत दिएको थियो । तर, कांग्रेसले प्रचण्डलाई विश्वासको मत दिए पनि प्रतिपक्षमा रहने बताउँदै आएको छ ।
हालको सत्ता गठबन्धन बन्दा र प्रचण्ड प्रधानमन्त्री हुँदा प्रतिनिधिसभा पाँचवर्षे कार्यकालका लागि नेकपा एमाले र माओवादी केन्द्रबीच आधाआधा कार्यकाल सभामुख भागबन्डा गर्ने सहमति भएको बताइन्छ । राजधानी दैनिक