भक्तपुर, ६ पुस २०७९ नेपाल सरकारले जनकपुरधामस्थित जानकी मन्दिरलाई विश्वमै दुर्लभ मानिएको शालिग्राम शिला उपलब्ध गराउने भएको छ । आइतबार बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले समेत शिला खोजी गरी जनकपुरधाममा लैजान गरिएको प्रस्तावलाई स्वीकृत गरिएको सूचना सञ्चार तथा प्रविधिमन्त्री ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्कीले सार्वजनिक गरेसंगै शालिग्रामको खोजी थालेको हो ।
मुस्ताङ र म्याग्दी आसपासका क्षेत्रमा प्रशस्तै पाइने शालिग्रामको खोजी र उत्खननका लागि सरकारी निकायका प्रतिनिधिसहितको टोली कालीगण्डकी नदीमा खटिएको छ । मन्त्रालयबाट आएका प्राविधिकसहितको टोलीले सो क्षेत्रमा रहेको शिला निकाल्न असम्भव भएपछि थप माथिल्लो क्षेत्रमा खोजी गरिरहेको छ ।
शालिग्राम लोप हुँदै
तीन दशकसम्म कालिगण्डकी नदीमा अत्यधिक पाइने शिला सडक सञ्जालको विस्तार, नदीमै राखिएको क्रसर उद्योगको अवैध उत्खननलगायत मानवीय र प्राकृतिक कारणले शालिग्राम लोप हुँदै गएको छ । बेनी नगरपालिकाका मेयर सुरत केसीले शालिग्राम शिलाको खोजीमा आएको टोली सम्भावित क्षेत्रमा पुगेको बताए । ‘एउटा पहिचान भइसकेको छ, अर्को खोज्ने कार्य यतिबेला रोकिएको छ’, मेयर केसीले भने ।
उत्खनन गर्दा नदीबाट हुन सक्ने क्षतिका बारेमा समेत टोलीलाई सचेत बनाइएको मेयर केसीको भनाइ छ । बेनी नगरपालिकालाई गण्डकी प्रदेशबाट समेत पत्र प्राप्त भएपछि जनप्रतिनिधिसहितको टोलीले सघाइरहेको छ । बेनीको देभानदेखि गलेश्वर आसपासका क्षेत्रबाट लैजाने बताइएको छ । शालिग्रामलाई हिन्दु धर्मावलम्बीले विष्णु अवतारका रूपमा पुज्ने गर्छन् ।
कालिगण्डकी नदीमा मात्र पाइने शालिग्राम हिन्दु धर्मावलम्बीका लागि बहुमूल्य शिला भए पनि नदी दोहनका कारण शिला पाउन मुस्किल भएको टोलीका प्रतिनिधिहरूको भनाइ छ । शालिग्राम शिला पाइने मुस्ताङ, म्याग्दी र पर्वत खण्डको नदी आसपासमा हुने अवैध उत्खनन तीव्र छ । नागरिक दैनिक