शिक्षा मन्त्री ज्यू करिब ९ वर्षको बल्झिएकाे पिलाेकाे सफल शल्यक्रिया गर्नु भाे, नेपालकाे शिक्षा प्रशासन तपाईंको ऋणी रही सधैं स्मरण गर्न बाध्य रह्ने छ, यति हुँदाहुँदै पनि केही सुझाव राख्न चाहन्छु । यसतर्फ पनि संवेदनशीलता पूर्वक विचार गरि संशोधन गराई निकास दिन प्रयत्न हुने नै छ भन्ने बिस्वास छ ।

१. पाठ्यक्रम विकास केन्द्र शिक्षाकाे केन्द्रीय तहको उच्च र महत्त्वपूर्ण निकाय भएकोले अाधारभूत, माध्यमिक र प्राविधिक ३ अाेटा महाशाखा स्थापना गरि स्वीकृत संरचनामा ३ जना उपमहानिर्देशक थप गर्ने ।

२. प्रदेश सामाजिक विकास मन्त्रालयमा १ जना शिक्षा सेवाको सहसचिव पद कायम गराउने ।

३. ११ अाेटा उपमहानगरपालिका र ५ अाेटा महानगरपालिकामा १७ जना सहसचिवकाे अगुवाइमा शिक्षा नेतृत्व मिलाउने ।

४. २५ हजारभन्दा धेरै जनसंख्या भएका १२६ गाउँपालिकाकाे शिक्षा,युवा खेलकुद शाखामा उपसचिव पद कायम गराउने ।

तर विद्यमान ७७ जिल्ला शिक्षा विकास तथा समन्वय एकाइलाई केन्द्र र प्रदेश सरकारकाे दुवै कार्य गर्ने कार्यादेश सहित बढीमा २५ देखि ३५ डिभिजन कार्यालय स्थापना गर्ने ।

नेपालकाे इतिहासमा शिक्षा व्यवस्थापनमा संविधानले सबभन्दा धेरै शिक्षा सेवाका कर्मचारीलाई न्याय गरेकोले सबै राष्ट्र सेवक कर्मचारीहरू देश, समाज र जनताप्रति अति सम्वेदनशील भई मुलुकको समृद्धि र नागरिकको सुखि जीवन ल्याउन शैक्षिक सुशासन कायम गर्न लत्तचित्त हुने विश्वास साथ, संघर्ष सकिएको र देश निर्माणको अभिभारा थपिएको पुनः स्मरण गराउन चाहन्छु ।

शिक्षाको विकराल समस्या र मन्त्रालयभित्रकाे फाेहाेरी राजनीति अाफू प्रतिकूल भएको विगतको अनुभव बाेकेर उनी पुन शिक्षा मन्त्री भएर अाएपछि जसरी खटे, त्यसको परिणाम नै ९ जना अधिकृत बराबर १ जना उपसचिवकाे पदसाेपानलाई ३ जना अधिकृत १ जना उपसचिव पदमा स्थापित गराउन सफल भएका छन् ।

अब चुनाैति उपसचिव र सहसचिवकाे पदसाेपान मिलाउनेसीत छ, शिक्षा सेवाको प्राविधिक सहायक, अधिकृत, उपसचिवकाे पदकाे तुलनामा शिक्षा सेवाका सहसचिव कम्तीमा ५० जना हुनु पर्दछ ।

यसका लागि महानगर,उपमहानगर, प्रदेश सामाजिक विकास मन्त्रालय र केन्द्रकाे पाठ्यक्रम विकास केन्द्रमा ३ जना उपमहानिर्देशक थप्दा २७ जना सहसचिवको पद यथाशीघ्र थपिने सम्भावना छ ।

हाल केन्द्रीय निकाय र प्रदेश निर्देशनालय गरि शिक्षाका २५ जना सहसचिवसहित कुल ५० जना शिक्षा सहसचिव भएमा शिक्षा सेवा व्यवस्थापनकाे कुनै गुनासो रह्ने छैन र सरकारले नतिजा चाहिँ गुणात्मक पाउनु पर्दछ ।

यसरी शिक्षा सेवाको गुणस्तर र मानमर्यादा अभिवृद्धिमा एकोहोरो खट्ने, नतिजा निकाल्ने मन्त्री तथा पदाधिकारीलाई सम्झना गर्नु र धन्यवाद दिनु अपराध हाेइन भन्ने लाग्दछ ।

पूर्व शिक्षा मन्त्री गाेविन्दराज जाेशीकाे याेगदान शिक्षा सेवा स्थापना र विस्तारमा महत्त्वपूर्ण रह्यो तर शिक्षा सेवा जागिरे हुन मात्र प्रयाेग गरिएछ, त्यस अनुरूप सेवाको प्राविधिकता र नतिजा दिन नसकेको प्रति शिक्षा सेवा लज्जित हुनुपर्छ ।

शिक्षा सेवा तहसनहस् हुनुमा अहिलेका शिक्षा मन्त्रीलाई गाली गरेर र काम गरेनन् वा संगठन बचाएनन् भनेर अाफू उम्किन पाइदैन । यिनले त समाप्त भएको विद्यालय शिक्षा संरचनाको सबलीकरणमा इतिहासमै छुट्टै महत्ता कायम हुने स्थानीय तहकाे मजबुत शिक्षा सङ्गठनकाे बिजाराेपण गर्न सफल भएका छन् । यसर्थ विनापूर्वाग्रह यिनले धन्यवाद पाउनु पर्छ भन्ने मात्र मेरो अाशय हाे , यसलाई चाकडीकाे भाषामा नबुझियाेस् । अवस्था र यथार्थता सबै छर्लङ्ग नै छ ।

( लेखक शिक्षा सेवाका उपसचिव हुन् )