भक्तपुर, २७ चैत २०७८भक्तपुरको प्रसिद्ध ऐतिहासिक एवम् सांस्कृतिक बिस्केट (बिस्का जात्रा) आज आइतवार बेलुकीबाट शुरु हुँदैछ । प्यागोडाशैलीमा काठैकाठले बनाइएको तीनतले भैरवनाथको रथलाई पाँचतले मन्दिरबाट आफ्नो टोलमा तानेर लैजाने परम्परा रही आएको छ । जात्राको मुख्य आकर्षण भनेको नै रथलाई दुई समूहले एकापसमा तानातान गर्नु हो । भैरवनाथ विराजमान रथलाई थने (माथिल्लो) र क्वने (तल्लो) टोलका मानिसहरुले दुइतिरबाट तानातान गरी आफ्नो टोलमा लैजान बल गर्ने गर्दछन र त्यही हेर्न जात्रालुहरुको घुइचो हुने गर्दछ । त्यसका अलावा ल्योसिं उभ्याइने र ढाल्ने यसको अर्को आकर्षण हो । ल्योसिं उभ्याएको ठाउँमा बली दिने र पूजा गर्ने प्रचलन रही आएको छ ।
जात्रालाई दुर्घटनारहित बनाउनु चुनौतीपूर्ण :
बिस्केट जात्रामा दुर्घटना प्राय दुई प्रकारले हुने गर्दछ । पहिलो कारण रथ तानातान गर्ने दुई टोलका समूहबीच बिबाद भई झडपको अवस्था सिर्जना हुने सोहीकारण मानिसहरु घाइते हुने र ज्यानै पनि जाने खतरा रहन्छ । दोश्रो रथ भाचिएर जात्रालुलाई किच्दा मानिसहरु घाइते हुने र ज्यान जाने खतरा रहन्छ । गत वर्षको बिस्केटमा २४ जना घाइते भएकामा १८ जना सख्त घाइते भएका थिए । घाइतेमध्ये केहीको अवस्था अझैसम्म पनि चिन्ताजनक नै रहेको समाजसेवी एवं उद्धारक अरुण सैजूले बताएका छन् । यद्यपी विगतका वर्षमा जस्तो गत वर्षको बिस्कामा कसैले ज्यान भने गुमाउनु परेन ।
नगरपालिकाद्वारा सद्भाव र्याली सम्पन्न
जात्रालाई शान्तिपूर्ण, मर्यादित र सुरक्षित ढंगले मनाउन आइतवार बिहान सद्भाव र्याली समेत सम्पन्न गरिएको छ । भक्तपुर नगरपालिकाको आयोजनामा गरिएको र्याली दुधपाटीबाट शुरु भई टौमढि पुगी सभामा परिणत भएको थियो । जात्राको समयमा हुने उच्छृंखल गतिविधि हुन नदिन सचेतना जगाउने उदेश्यले सद्भाव र्याली गरिएको भक्तपुर नगरपालिकाका प्रमुख सुनिल प्रजापतिले बताए । प्रमुख प्रजापतिका अनुसार जात्रा व्यवस्थापन समितिलाई सहयोग गर्न जनप्रतिनिधि सम्मिलित जात्रा सहयोग समिति समेत बनाइएको छ । जात्रालाई मर्यादित,सभ्य र भब्यरुपमा मनाउन नगरपालिकाको तर्फबाट कुनै कसर बाँकी नराखेको उनको दावी छ ।
पन्ध्र सय सुरक्षाकर्मी परिचालन
जात्रामा शान्ति सुरक्षा कायम गर्न पन्ध्र सय बढी प्रहरी परिचालनको तयारी गरिएको छ । नेपाल प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी र अनुसन्धानका कर्मचारी सहित पन्ध्र सय बढी सुरक्षाकर्मी जात्रामा परिचालित हुने भक्तपुर सिडिओ रुद्रादेवी शर्माले जानकारी दिएकी छन् । सिडिओ शर्माका अनुसार ठाउँठाउँमा सिसि क्यामेरा जडान गरीएको छ र त्यसको आधारमा उच्छृंखल गतिविधि गर्नेलाई जात्रापछि पनि कारवाहीको दायरामा ल्याइन्छ । ”कसैले देखेको छैन भनेर उच्छृंखल एवं हुलहुज्जत गर्ने गतिविधि गर्ने छुट कसैलाई छैन, हामी जात्रा पछि पनि फ़ुटेजका आधारमा कारवाही गर्छौं । ” उनले भनिन् ।
सामूहिक सहकार्यमा जोड
भक्तपुरका सांसद प्रेम सुवालले बिस्का जात्रा भक्तपुरको सम्पती भएको भन्दै यसलाई सभ्य र भब्य बनाउन सबैले सहकार्य गर्नुपर्नेमा जोड दिएका छन् । स्थानीय जनता, संघसस्था र जनप्रतिनिधि र प्रहरी प्रशासन सबैको सहकार्यमा उनले जोड दिएका हुन् । जात्रालाई सफल बनाउन सरोकारवाला सबैले आआफ्नो ठाउँबाट भूमिका खेल्नुपर्दछ ।” उनले भने । विश्वमै भक्तपुरको बिस्का जात्राको विशेष महत्व भएको हुँदा बिस्का हेर्न आउने सबैलाई जात्रा सभ्य, भव्य र सुरक्षित हुनुपर्ने उनको भनाइ छ ।
कार्यतालिका अनुसार रथ तानिने, अनधिकृत मानिस नराखिने
गुठी संस्थान भक्तपुरको कार्यालय प्रमुख खिमा वलीले बिस्का जात्रा कार्यतालिका अनुसार संचालन गरिने जानकारी दिएकी छन् । आठ दिन नौ रात सम्म मनाइने बिस्का जात्रा बारे कार्यालयले कार्य तालिका बनाएको उनले बताइन । रथमा अनधिकृत व्यक्तिहरु सवार हुन नदिन कडाइ गरिने उनको भनाइ छ ।