ललितपुर, ३ भदौ । १६ औं शताब्दीमा बनेका मठमन्दिरहरूको छाना भत्काउन थालेपछि पाटन दरबार क्षेत्रमा बाँदर व्यवस्थापन जटिल बनेको छ । लकडाउनको बेला मानवीय गतिविधि कम भइरहेका बेला बाँदर आतंक बढेको हो ।
मानिसको चहलपहल कम भइरहँदा बाँदरले हरेक दिन दुःख दिन थालेको दरबार हेरचाह, सम्पदा संरक्षण तथा पाटन संग्रहालय प्रमुख सन्दीप खनालले बताए । बाँदर व्यवस्थापन गर्न सरोकारवाला विभाग, मन्त्रालय, महानगरपालिका र चिडियाखानामा समेत खबर पुगेको छ । तर, कुनै पनि निकायबाट समाधानको विकल्प आएको छैन ।
बाँदरलाई एक ठाउँबाट अर्काे ठाउँमा व्यवस्थापन गर्न मन्त्रिपरिषद्ले निर्णय गर्नुपर्ने प्रावधान रहेकाले सम्पदा जोगाउन सकस भएको खनाल बताउँछन् । लकडाउनमा बाँदरले भत्काएका सम्पदा तीन पटक मर्मत गरिएको छ । खनालले भने, ‘सम्बन्धित निकायले तत्काल केही गरिदिए हुन्थ्यो’, बाँदरले दुःख दिँदा संग्रहालयको खर्च बढेको छ ।’ लकडाउनको समयमा बाँदरले तलेजु मन्दिर, मूलचोकका मन्दिरका धुरी भत्काउनुका साथै आसपासका दर्जनौं सवारीसाधनमा क्षति पु¥याएका छन् । तलेजु र मूलचोकका मन्दिर राजा श्रीनिवास मल्लका पालामा बनेका हुन् ।
बाँदरले उप्काएको झिँगटीले लागेर एक जना स्थानीय घाइते भएपछि उनलाई उपचारसमेत गराइएको खनालले सुनाए । उनका अनुसार डेढ वर्ष अघिसम्म पाटन दरबार क्षेत्रमा करिब २० वटा मात्रै बाँदर थिए । अहिले एक सयभन्दा बढी छन् । कोरोनाको कारण सार्वजनिकस्थल सुनसान बन्न थालेपछि बाँदरको उपद्रो बढेको खनालको ठहर छ । बाँदरको संख्या बढिरहँदा पाटन दरबार घुम्न आउने पर्यटक र स्थानीयमा सुुरक्षाको जोखिम बढेको छ । बाँदरले वर्षौं पुराना सम्पदामा क्षति पु¥याउँदा कोरोना संक्रमणका बेला मर्मत गर्ने कामदार जुटाउन समस्या भएको छ । वर्षाले पनि मर्र्मतसम्भार गर्न समस्या भएको खनालले बताए ।
सम्पदा र अन्य क्षतिबाट जोगाउन बाँदरलाई सुरक्षित स्थानमा स्थानान्तरण गर्न ललितपुर महानगरले वन मन्त्रालयलाई पटकपटक आग्रह गरेको छ । तर, कुनै जवाफ नआएको बताउँदै महानगरका एक अधिकारीले भने, ‘तत्काल समाधान खोजिएन भने बाँदरले पटकपटक दुःख दिइरहन्छ, ठूलै दुर्घटना निम्त्याउने निश्चित छ ।’ अन्नपूर्ण पोस्ट्