(कोरोना भाइरसको सन्त्रास र त्यसको रोकथाम तथा नियन्त्रणका लागि सरकारले गरेको बन्दाबन्दी (लकडाउन) पछि भक्तपुरमा परेको प्रभाव र रोगबाट बच्न जिल्लाले गरेको तयारीमा केन्द्रीत रहेर भक्तपुरको प्रमुख जिल्ला अधिकारी हुमकला पाण्डेसंग भक्तपुर पोस्टका लागि संजीप शुभचिन्तकले टेलिफोनमा गरेको कुराकानी यहाँ प्रस्तुत गरिएको छ । )

कोरोनो भाइरस (कोभिड१९) को रोकथाम र नियन्त्रणको लागि आदेश गरिएको बन्दाबन्दी (लकडाउन) को अवस्था भक्तपुरमा कस्तो रहेको छ ? अवज्ञा गर्नेलाई कस्ता कारवाही भएका छन् ?

सरकारले अत्यावश्यक कामबाहेक बाहिर ननिस्कन गरेको आह्वानलाई भक्तपुरवासीले आत्मसाथ गर्नुभएको छ । पाचौं दिनसम्म आइपुग्दा यो अझ प्रभावकारी पाइएको छ । समग्रमा भक्तपुरका ९० प्रतिसत बढी मानिसहरुले सरकारी आदेशको पालना गर्नुभएको छ । पूर्व जाने बाटो परेकाले राजमार्गमा मोबिलिटी देखिए पनि उहाँहरु पास लिएरै जानुभएको देखिन्छ । आफूलाई स्थानीय भन्दै बिनाकाममा हिड्नेहरुलाई हामीले सचेत गराउने, सवारी साधन नियन्त्रणमा लिने जस्ता कारवाही गर्दै आएका छौं । मूख्यत: हाम्रो कारवाही भन्दा ठूलो सामाजिक कारवाही हो । जथाभावी हिड्नेलाई समाजले नै कारवाही गर्ने स्थिति बन्दैछ ।

लकडाउनको अवस्था हेर्न घर बाहिर निस्कने प्रवृत्ती देखिएको छ । यसलाई कसरी निरुत्साहित गर्नुहुन्छ ?

यस्तो प्रवृत्तीलाई निरुत्साहित गर्न मैले प्रहरीलाई कठोर हुन आदेश दिएको छु । सम्झाउदा नबुझ्नेलाई कानुनी कारवाही गर्न हामी पछि हट्दैनौ । तर, मूख्य कुरा सामाजिक चेतना नै हो । अहिले हामी स्थानीय जनप्रतिनिधि र समाजका अगुवा व्यक्तित्वहरु मार्फत प्रत्येक व्यक्तिलाई जिम्मेवार बनाउन लागिपरेका छौं । प्रहरी प्रशासनको आखाँ छल्नेलाई समाजले पनि पाठ पढाउँन आवस्यक छ । हामी सिंगो समाजलाई नै कोरोनो भाइरस बिरुद्को लडाइमा संगसंगै लिएर लड्न चाहन्छौं ।

खाद्यान्न र तरकारीका पसलहरु साँझ मात्र खुलेका छन् । पसलमा किनमेल गर्नेको भिडभाड हुन्छ । यसले लकडाउनको के अर्थ भयो र ?

बिक्रेताहरूले नबुझ्दा यो समस्या भएको हो । खासमा यी पसलहरु बन्द गर्ने होइन । तर, बिक्रेताहरू पनि रोगको त्रासले साँझ मात्र खोल्नुहुन्छ । यसले क्रेताबिक्रेता दुबैलाई झन् जोखिम बढाएको छ । लकडाउनको पाचौं दिनसम्म आइपुग्दा हामीले स्थानीय सरकारसंग समन्वय गरी कम्तिमा १ मिटरको दुरी कायम गरी सामान खरिदबिक्री गर्ने व्यवस्था मिलाएका छौं । केहि स्थानीय तहले सो काम गरिसकेको र केहिले गरिहाल्ने भन्ने हामीले खबर पाएका छौं ।

बजारमा ग्यास नपाइएको गुनासो छ । कालोबजारी त हुँदैछैन ?

हामीले उद्योग वाणिज्य संघ र संघका प्रतिनिधिहरुसंग कुरा गरिरहेका छौं । संकटको बेलामा कालोबजारी हुनुहुँदैन भनेर उहाँहरु आफैं पनि लागि राख्नु भएको छ र हामीले हाम्रो संयन्त्र पनि परिचालित गरिरहेका छौं । हामी लाई अहिलेसम्म त्यस्तो उजुरी परेको छैन र हामीले भक्तपुरमा कालोबजारी गरेको पाएका पनि छैनौ । जहाँसम्म खाना पकाउने एलपी ग्यासको कुरा छ, त्यो उपभोक्ताले चाहिने भन्दा बढी खरिद गर्दा कतिपयले पाइरहनु भएको छैन । विशेषगरी कोठा लिएर बस्नुहुने विद्यार्थीहरु र चाहिएको बेलामा मात्र खरीद गर्ने उपभोक्ता त्यसका मारमा पर्नु भएको छ । सरकारले उहाँहरुलाई ग्यास उपलब्ध गराँउछ। उहाँहरुको लागि हामी छौं ।

मास्क, सेनिटाइजर जस्ता रोगको संक्रमणबाट जोगाउने सामान चै भक्तपुरमा किन अझै नपाइएको हो ?

अहिलेको समयमा त्यसको उत्पादनको तुलनामा माग बढी हुनु स्वाभाविक नै हो । भक्तपुरमा नपाइकै पनि होइन तर माग बढी हुँदा धान्न नसकेको अवस्य हो । बिक्रेताहरू एउटालाई बेच्दा अर्को रिसाउने अवस्था भएको गुनासो गर्नुहुन्छ । उहाँहरुसंग माग भन्दा ज्यादै न्यून सामान छ । हामीले उद्योगी ब्यापारीहरुसंग यो बारे कुरा गरिरहेका छौं ।

अहिलेसम्मको अवस्था हेर्द भक्तपुरमा कोभिड १९ को जोखिम कति हो ?

अहिलेसम्मको केस र हिस्ट्रीको अवस्था अध्ययन गर्दा विदेशबाट आएकाहरुलाई रोगको संक्रमण पुष्टि भएको देखिन्छ । यसरी हेर्दा भक्तपुरमा पनि यो पछिल्लो २ हप्तामा विदेशबाट आएकाहरु प्रसस्त देखिएका छन् । यसर्थ, भक्तपुर जोखिममा छैन भन्ने अवस्था छैन । उहाँहरुले सेल्फ क्वारेन्टाइन र आइसोलेसनमा रहेर कत्तिको नियम पालन गर्नु भएको छ त्यसको आधारमा जोखिमको मात्रा घटीबढी भन्ने मात्र हो ।

त्यसो भए विदेशबाट नेपाल आएकाको अनुगमन संयन्त्र कसरी बनाइएको छ ?

विदेशबाट आएका उच्च जोखिममा रहेकाको विवरण केन्द्रबाटै आउँछ भने अन्यको स्थानीय सरकार मार्फत रेकर्ड राखिएको छ । अहिले छिमेकीले नै खबर गर्ने हुँदा कोही लुकिछिपी रहने स्थिति छैन र हुनुपनि हुँदैन । उहाँहरुलाई सेल्फ क्वारेन्टाइनमा र आइसोलेसनमा रहन भनिएको छ र त्यसको स्थानीय सरकारका वडा अध्यक्षकै संलग्नतामा अनुगमन भैरहेको छ । सेल्फ क्वारेन्टाइनमा रहन नमान्नेलाई हामीले सरकारी क्वारेन्टाइनमा राख्ने व्यवस्था मिलाएका छौं ।

खरीपाटी क्वारेन्टाइनको अवस्था के छ ? भक्तपुरमा क्वारेन्टाइन र आइसोलेसन अवस्था कस्तो रहेको छ ?

खरीपाटीमा शुरुमा ७३ जना हुनुहुन्थ्यो विहीवार २३ जना थपिएर अहिले ९६ जनालाई राखिएको छ । चीनबाट उद्धार गरिएकाकै जस्तोगरी उहाँहरुलाई राखिएको छ । शुरुमा बस्न नमान्नु भएकाहरु अहिले त्यहाँको व्यवस्थापन देखेर खुशी हुनुहुन्छ । हाम्रा प्रत्येक नगरपालिकाले क्वारेन्टाइन स्थल यकिन गरेका छन् । हामीसंग भक्तपुरमा पच्चीस आइसोलेसन वार्ड र १७ भेन्टिलेटर उपलब्ध छन् । केन्द्रको अधिनमा रहनेगरी दुवाकोटस्थित काठमाडौ मेडिकल कलेज र नगरकोटका होटलहरुलाई पनि सयौं आइसोलेसन वार्ड बनाउने तयारी छ । जिल्लामै भएकोले हामीले त्यो प्रयोग गर्न नपाउने भन्ने भएन । तर, त्यो स्थिति नआओस भन्ने कामना गरौँ ।

निजी अस्पातालले सेवा नदिएको समाचार आइरहका छन् । भक्तपुरको अवस्था के छ ?

अहिलेसम्म भक्तपुर अस्पतालले बिरामी धानिरहेको छ । भक्तपुर अस्पतालले १२ आइसोलेसन वार्ड तयारी अवस्थामा राखेको छ । ८ शंकास्पद विरामीलाई यसले सेवा पुर्याइसकेको छ । ७ जना उपचारपछि डिस्चार्ज हुनुभएको र १ जना अझै आइसोलेसन वार्डमै रहेर उपचार भैरहेको भक्तपुर अस्पतालले जानकारी गराएको छ । जहाँसम्म अन्यत्र समाचारमा आएका कुरा छन्, हाम्रोमा त्यो अवस्था होइन । निजी अस्पतालले उपचार नगरेको गुनासो भक्तपुरमा हामीले पाएका छैनौ । डाक्टरको धर्म नै उपचार गर्नु हो । त्यसैले मलाइ उहाँहरु आफ्नो धर्म छोडेर भाग्नुहुन्छ जस्तो पनि लाग्दैन ।

भक्तपुरमा कोभिड १९ रोकथामका सम्बन्धमा देखिएका चुनौती के हुन् ?

हाम्रो मूख्य चुनौती भन्ने नै सेल्फ क्वारेन्टाइनमा रहनुभएकाहरुलाई हामीले कत्ति जिम्मेवार बनाउन सक्यौं भन्ने हो । यदि सेल्फ क्वारेन्टाइन र आइसोलेसनलाई गम्भीरताका साथ् नलिनुभएको भए अथवा रोग लुकाइरहनु भएको भए त्यो खतरा हुनसक्छ ।

अहिलेको यस संकटको घडीमा प्रत्येक नागरीकले सरकार खोजीरहेका छन् । तपाइँ सरकारको प्रमुख जिल्ला अधिकारी हुनुहुन्छ । तपाइसंग जनताले कसरी सम्पर्क गर्न सक्छन ?

म प्रमुख जिल्ला अधिकारी हुनुको नाताले यस संकटको घडीमा सम्पूर्ण भक्तपुरवासीको साथ मै रहेको विश्वास दिलाउन चाहन्छु । कोभिड १९ बारे प्रत्येक नगरपालिकाले सम्पर्क व्यक्ति तोकिदिएका छन् । स्थानीय सरकारहरु छन् । स्थानीय प्रहरीकर्मचारी हुनुहुन्छ । उहाँहरु मार्फत पनि हामी स्थानीयसंग जोडिएका छौं । यतिबेला यहाँहरुलाई कुनै संकट आइपर्यो भने सिधै मेरो मोबाइल नम्बर ९८५१२१७७७७ मा सम्पर्क गर्न सक्नुहुन्छ ।

कतिपय दैनिक ज्यालादारी गरी खाने मजदुरहरुले यतिबेला भोकै सुत्नुपरेको भन्ने छ नि ?
हामीले उहाँहरुलाई हेरेका छौं । कतिपय मनकारी स्थानीयहरुले पनि उहाँहरुलाई खानेकुरा दिइरहनु भएको छ । हामीले नगरपालिकालाई उहाँहरुलाई खानाको व्यवस्था गर्न अनुरोध गरेका छौं । नगरपालिकाले वडा अध्यक्षलाई उक्त कार्य गर्न भनेको हामीलाई जानकारी प्राप्त भएको छ । भक्तपुरमा कोहि भोकै सुत्नुपर्दैन । यदि त्यस्तो अवस्था देखियो भने हामीलाई खबर गर्दा हामी आभारी हुनेछौं ।

भक्तपुरवासीको लागि तपाईको के संदेश छ ?

अहिलेको हाम्रो मूख्य उदेश्य भनेको कोभिड १९ को रोकथाम नै हो । यसका लागि सरकारको आदेश मानेर घरमै बस्नुभएकोमा आभारी छु । तापाईको टोल छिमेकमा कोही विदेश बाट आउनुभएको छ र सेल्फ क्वारेन्टाइनमा नरहनु भएको भए उहाँहरुलाई सचेत गराऔं । मान्छे आफ्नो भए पनि रोग आफ्नो हुँदैन । त्यसैले सबैले सामाजिक दुरी कायम गरौँ । रोग लाग्न नदिऔ, लागि हाले नआत्तिऔं र फैलन नदिऔं । सबै सतर्क रहौं र सुरक्षित बनौ । यो सरकारको मात्र होइन, हामी सबैको साझा लडाई हो । घरमै बसेर कोभिड१९ विरुद्धको लडाई लडौं ।

भक्तपुर पोस्टको फेसबुक पेज लाइक गरी सूचनामा पहुँच बढाउनुस् ! भक्तपुर पोस्ट : सूचना तपाईको औंलामा