भक्तपुर, १३ बैशाखगोरखाको बार्पाक केन्द्रबिन्दु भई गएको विनासकारी महाभूकम्पपछि भक्तपुरमा भएको पुनर्निर्माण बारे समीक्षा गोष्ठी सम्पन्न भएको छ । जिल्ला आयोजना कार्यान्वयन इकाई (अनुदान व्यवस्थापन तथा स्थानीय पूर्वाधार) को आयोजनामा आइतवार समीक्षा गोष्ठी सम्पन्न भएको हो ।
गोष्ठीलाई सम्बोधन गर्दै प्रमुख अतिथि रहेका जिल्ला समन्वय समितिका संयोजक नवराज गेलालले जिल्लामा पुनर्निर्माणको अवस्था सन्तोषजनक रहेको बताए । सत्प्रतिसत कुनैकुरामा पनि हुननसक्ने भन्दै संयोजक गेलालले भक्तपुरको पुनर्निर्माण सन्तोषजनक रहेको जिकिर गरेका हुन् ।
जिल्ला समन्वय समितिले पुनर्निमाणको क्षेत्रमा समस्या समाधानका पहल गरेका उदाहरण दिंदै उनले नगरपालिका पिच्छे फरक समस्यासंग जुध्नु परेको खुलासा समेत गरे । चाँगुनारायण नगरपालिकामा एउटा घरमा एउटा लाभग्राही हुँदा भक्तपुर नगरपालिकामा संयुक्त परिवार भएकाले सो संख्या बढेको अनुभव बाढ्दै संयोजक गेलालले लाभाग्राहीले व्यहोर्नुपरेको समस्याहरुबारे बताए। पुरातात्विक र सम्पदा सम्बन्धी मापदण्ड पुरा गर्न नसक्दा भक्तपुर नगरपालिकाले पुनर्निर्माण गर्न नदिएको र करिब ५० करोड रुपैया फ्रिज भएको उनको भनाइ छ ।
उक्त अवसरमा आयोजक जिल्ला आयोजना कार्यान्वयन इकाई (अनुदान व्यवस्थापन तथा स्थानीय पूर्वाधार) को आयोजना प्रमुख आनन्दप्रसाद आचार्यले भक्तपुरमा पहिलो किस्ता लिएका लाभाग्राहीमध्ये ५० प्रतिसतले मात्र तेस्रो किस्ता लिएका र पुनर्निर्माण सम्पन्न गरेका जानकारी गराए । उनका अनुसार लाभग्राहीको कमजोर आर्थिक हैसियत,जग्गासम्बन्धी मुद्दा, पारिवारिक एवं अंशको किचलो,स्वीकृत नक्सा अनुसार घर नबनाउने जस्ता कारण पहिलो किस्ता लिएका २४ हजारमा दोश्रो किस्ता लिनेबेला १३ हजार र तेस्रो किस्ता लिनेबेला त्यो पनि झरेर १२ हजारको ३ सय ३२ जनामा सिमित हुन पुगेको हो ।
कार्यक्रममा जिल्ला आयोजना कार्यान्वयन इकाई(शिक्षा) को तर्फबाट बोल्दै इन्जिनियर अजयकुमार साहले आफूहरुले ९७ विद्यालयमा ७५ विद्यालयमा पुनर्निर्माणको काम गरेको बताए । सबैभन्दा बढी यसै आवमा २५ विद्यालयको पुनर्निर्माणको काम गरेको र त्यो असार मसान्तसम्ममा सबै पूरा गरिने उनले प्रष्ट पारे । केहि विद्यालय भने नगरपालिकाले नक्सा स्वीकृत नगर्दा पुनर्निर्माण हुन नसकेको उनको जिकिर छ ।
त्यसैगरी जिल्ला आयोजना कार्यान्वयन इकाई(भवन) की प्रमुख रमामैया मानन्धरले आफ्नो कार्यालयले चाँगुनारायण९ मा एकीकृत बस्ती नै बनाएको दावी गरिन । त्यसैगरी उनले जोखिम वर्गको घर पुनर्निर्माणमा आफूहरुले कार्यालय बाटै डकर्मी खटाई पुनर्निर्माण गरेको जानकारी दिइन । उक्त अवसरमा मानन्धरले भक्तपुर र मध्यपुर थिमि नगरपालिकाले भने आफ्नो कार्यालयका डकर्मीलाई हाजिर हुन नदिएकाले काम गर्न समस्या भएको भनेकी थिइन् । त्यसैगरी स्मारक संरक्षण तथा दरबार हेरचाह अड्डाका तर्फबाट प्रस्तुतिकरण पेश गर्दै मोहनसिंह लामाले पुरातत्व र सम्पदा संरक्षणको दृष्टिले नहेरी विदेशी दाताको सर्तमा रहेर पुनर्निमाण प्राधिकरणले बजेट ल्याएको र खर्चको मोडालिटी बनाएको आरोप लगाए । दाताको सर्तमा रहेर कतिपय सम्पदाको पुनर्निमाण गर्ने अवस्था नरहेको उनको भनाइ छ ।
कार्यक्रममा नेपाल पत्रकार महासंघ भक्तपुरका सचिव संजीप घिमिरे ‘शुभचिन्तक’ले पुनर्निर्माणमा भएका अभ्यास र अवस्थाको यथार्थ डकुमेण्टेसन हुनुपर्नेमा जोड दिए । पुनर्निर्माणमा आइपरेका समस्या र समाधानमा गरिएका प्रयासहरुको डकुमेण्टेसनले सम्भावित प्रकोपपछिको समयमा सहयोग पुग्ने भन्दै उनले पुनर्निर्माणको यथार्थ अवस्थाको डकुमेण्टेसनमा पत्रकार महासंघ सहकार्य गर्न तयार रहेको जानकारी गराए ।
उक्त अवसरमा जिसस उपप्रमुख विणा बास्तोला, सूर्यविनायककी उपमेयर जुना बस्नेत, सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी मुकेशकुमार केशरी लगायतले भक्तपुरको पुनर्निर्माणको अवस्थाबारे अवगत गराएका थिए । जिल्लास्थित सरकारी कार्यालयका प्रमुख एवं प्रतिनिधिहरु र पत्रकारहरुको उपस्थिति रहेको उक्त कार्यक्रममा २०७२ साल बैशाख १२ गते गएको महाभूकम्पमा परि ज्यान गुमाउनेहरुप्रति श्रद्धान्जलीसमेत व्यक्त गरिएको थियो ।