News Portal

  • १९ वर्षीया बबिता जसको नेतृत्वले गाउँमा पानीको संकट टर्‍यो

    ७७८ पटक

    भारत, १४ असोज । हाम्रो गाँउमा पानीको यति समस्या छ कि बालिकाहरू पाँच–छ वर्ष हुने बित्तिकै सानोसानो भाँडोमा पानी भरेर ल्याउन थाल्छन् । म स्वयंले ८ वर्षको उमेरदेखि यसरी पानी भर्न सुरू गरेको थिए ।

    यो भनाइ भारतको मध्यप्रदेश राज्यको अगरौठा गाँउका सयौं महिलाहरूसँग मिलेर एउटा पहाड काट्दै पानीका लागि १ सय ७ मिटर लामो बाटो बनाउने १९ वर्षीया बबिताको हो ।

    भारतीय राज्य मध्यप्रदेशको छतरपुर जिल्लाको अगरौठा गाउँमा पानीको समस्या यति गम्भीर छ कि गर्मीको मौसममा २ हजार मानिसको बसोबास रहेको यो गाउँका मानिसहरू दुई या तीन ह्यान्डपम्पमा निर्भर हुनुपर्छ ।

    ुहाम्रो गाउँमा पानीको समस्या यति छ कि तपाईं कहिले आउनुभयो भने घण्टौंपछि पानी पाइने दृश्य देख्नुहुनेछ । कम पानीका कारण खेती हुन पाउँदैन । पशुलाई पनि पानी चाहिन्छ । धारामा कयौं पटक गालीगौलचसहितको झगडा हात हालाहालसम्म पुग्छु, बबिताले भनिन् ।

    यहाँको समस्या
    यो कथा पानीको समस्याको मात्र होइन । यो कथा यहाँका महिलाको कठिनाइमाथि जितको कथा पनि हो ।

    पानीको संकटबाट जुधिरहेका भारतका अन्य गाउँहरू जस्तै यहाँका महिलाहरूले पानीकै कारण घरेलु हिंसा सहनुपर्छ । यसको साथमा केटीहरूको सानो उमेरमा विवाह हुने र स्कूल छोड्नुपर्नु बाध्यतामा पनि यहाँको जलसंकटको भूमिका रहेको मानिन्छ ।

    ुहामी यहाँ चार बजे उठेर पानीको लाइनमा लाग्नुपर्छ र धारामा १२ बजेसम्म आफ्नो पालोका लागि बस्नुपर्छ । यसपछि घर आएर खाना खाएर साँझ फेरि एकपटक पानी ल्याउने कोशिसमा लाग्नुपर्छु, बबिताले भनिन्, कयौंपटक महिलाले आफ्ना पति र सासुबाट प्रताडनाको सामना गर्नुपर्छ किनकी जब महिलाहरू पानी भर्न धारामा जान्छन् तब उनीहरूको अन्य महिलासँग झगडा गर्छन्, यस कारणले उनीहरूले आफ्नो घरमा कयौं प्रश्नहरूको सामना गर्नुपर्छ ।

    यस्तोमा बबितासमेत यहाँका अन्य महिलाको कसरी पहाड काटेर पानीको ल्याउने फैसला गरे त ?

    ुयो सबै त्यति सजिलो थिएन । हामी सबै पानी आएपछि हाम्रो काम बन्नेछ भनेर सोच्थ्यौं । पानी ल्याउने अभियानकर्मीहरू हाम्रो घर आएर हामीलाई पानी कसरी ल्याउन सकिन्छ भनेर सम्झाए तब हामीलाई पनि यो सकिन्छ जस्तो लाग्‍यो । केही समस्याहरू भए तर अन्तमा सबैजना साथ दिन आए र यो काम भयोु, बबिताले भनिन् ।

    यो गाउँको रंग फेर्न यस गाँउका महिलासँगै प्रवासी मजदुरहरूको पनि योगदान छ । ती मजदुरहरू यस कामका लागि गाँउमा कयौं दिनसम्म पैदल हिँडेर आएका थिए ।

    पानी लेराउ अभियानका मानवेन्द्र सिंहले यो काममा चार–पाँच दिन पैदल हिँडेर आएका ती मानिसहरूको पनि भूमिका रहेको बताउँछन् ।

    ुकोरोना लकडाउनपछि अप्रिल र मे महिनामा महिलाहरूले पानी ल्याउने अभियानका संयोजक मानवेन्द्रसँग मिलेर पहाड काटे र आफ्नो गाउँमा पानी पु‍¥याउने काम गरे । हामीले यी मानिसहरूलाई नरेगा अन्तरगत भुक्तान गर्ने सोचेका थियौं तर यी मानिसहरूले आफ्नो तहमा नै काम गरे । यसका लागि हाम्रोतर्फबाट शुभकामना छु, जिल्लाका प्रमुख कार्यपालक अधिकारी अजय सिंहले भने ।

    कति कठिन थियो यो काम ?

    अगरौठा गाउँको पृष्ठभूमि हेर्ने हो भने यहाँको धेरैजसो क्षेत्र पठार छ । करिब सय फिटको गहिराइमा पानी भेटिन्छ । तर ध्यान दिनुपर्ने कुरा के छ भने यहाँ कुवा खन्नु मौदानी भागको तुलनामा एकदमै कठिन छ ।

    यो क्षेत्रमा देखिएको पलायनता, सुख्खा र गम्भीर जलसंकटलाई हेर्दै केन्द्रीय सरकारले आफ्नो दोश्रो कार्यकालमा मध्य प्रदेश सरकारलाई ३ हजार ६ सय करोड भारूको प्याकेज दिएको थियो ।

    यो प्याकेज अन्तरगत जल संरक्षणका सबै योजनाहरू पूरा गर्नुपर्ने थियो ।

    ुबुन्देलखण्ड प्याकेज अन्तरगत यस गाउँमा ४० एकडको एउटा तलाउ बनाइएको थियो, जुन जंगलसँग जोडिएको थियो । तर यो तलाउमा पर्याप्त पानी आउने कुनै बाटो थिएन । जबकी जंगल क्षेत्रको एउटा ठूलो भूभागको पानी बछेडी नदी भएर जान्थ्यो । यस्तोमा जंगलको पानीलाई कसरी तलाउसम्म ल्याउने भन्ने थियो, जुन सजिलो काम थिएनु, मानवेन्द्रले भने ।

    ुधेरै समय विचार विमर्श गरेपछि जति पानी पहाडबाट तलाउसम्म ल्याउन सकिन्छ त्यही ल्याउने भन्ने भयो । त्यसपछि मानिसहरूले आफै तलाउसम्म पानी ल्याउने जिम्मा लिए र पानी ल्याइछाडे, उनले भने ।

    पछिल्ला दिनमा यो क्षेत्रमा पानी प‍¥यो र उनीहरूले बनाएको बाटो हुँदै आएको पानीले तलाउ भरियो । पानी भरिएकाले तत्कालका लागि यहाँका मानिसहरूको जलसंकट टरेको छ । उनीहरूलाई राहत मिलेको छ ।

    यो कामले बबिताको जीन्दगीमा एउटा महत्वपूर्ण परिवर्तन आएको छ ।

    अब गाउँका मानिसले उनलाई सम्मान गर्न थालेका छन् । मानिसहरू बबिताजी भनेर बोलाउँछन् र भन्छन्, तपाईंले राम्रो काम गर्नुभयो ।

    यो सुन्दा बबितालाई आनन्द लाग्छ । उनलाई केही राम्रो काम गरेको लाग्छ ।

    ुतर साँच्चिकै भन्नुपर्दा हामीलाई यस्तो हुन्छ भन्ने कहिले विश्वास थिएनु, बबिताले भनिन् । एजेन्जी

    प्रतिकृया दिनुहोस्

    यात्रुवाहक सवारीका लागि सोमबारदेखि रुट परमिट खुला

    भक्तपुर । सरकारले यात्रुवाहक सवारीका लागि सोमबारदेखि रुट परमिट खुला गरेको छ । घटस्थापनादेखि पूर्णिमाको...

    डिपी ढकालको प्रश्न-आफ्नै महानगर जलिरहँदा एक बाल्टिन पानी बोकेर निस्कन नसक्नेलाई नायक बनाएर के पाइन्छ?”

    DP dhkal

    भक्तपुर । नेकपा (माओवादी केन्द्र) का केन्द्रीय सदस्य डिपी ढकालले देशलाई रुपान्तरण गर्ने काम कुनै...

    जनप्रतिनिधि र कर्मचारीलाई निजी विद्यालयमा लगानी गर्न रोक्नुपर्छ : महानिर्देशक काप्री

    ललितपुर । शिक्षा तथा मानव श्रोत विकास केन्द्रका महानिर्देशक कृष्णप्रसाद काप्रीले सार्वजनिक शिक्षामा सुधार गर्न...

    जेन-जी आन्दोलनमा भक्तपुरका पत्रकारमाथि आक्रमण र दुर्ब्यवहारको निन्दा

    भक्तपुर । जेन–जी पुस्ताले गरेको आन्दोलनका क्रममा भक्तपुरमा प्रेस तथा अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता कुण्ठित भएको प्रति...

    इजरायली बन्दीहरूको ‘बिदाई तस्वीर’मा विपिन जोशी पनि

    भक्तपुर । हमासको सशस्त्र शाखाले गाजामा राखिएका ४८ इजरायली बन्दीहरूको ‘बिदाई तस्वीर’मा नेपालका विपिन जोशीको...